GIS (geografski informacioni sistemi) platforma www.ekobus.rs je zasnovana na upotrebi i korišćenju otvorenih podataka upotrebom informacionih tehnologija kroz vizuelizaciju i prostorizaciju tih podataka u cilju strateškog upravljanja javnim prevozom putnika i zaštite životne sredine u Kragujevcu.
Strukovno udruženje Sigurne staze (www.sigurnestaze.com) dizajniralo je pametno rešenje u oblasti urbane mobilnosti tako što je ukrstilo otvorene podatke o javnom prevozu u Kragujevcu i dostupne podatke o kvalitetu vazduha sa mernih stanica u tom gradu. Na taj način, omogućen je uvid u emisiju štetnih gasova na trasama javnog gradskog prevoza.
Cilj projekta je širenje svesti o javnom gradskom prevozu kao malom izvoru zagađenja vazduha koji je, s druge strane, vrlo značajan za održivu urbanu mobilnost.
Takođe, rezultati analize pomažu donosiocima odluka u gradu Kragujevcu da u budućnosti bolje sagledaju i optimizuju mrežu javnog gradskog prevoza i isti unaprede, uz nabavku vozila koja će još manje doprinositi zagađenju vazduha.
Iz priloženih analiza na www.ekobus.rs može se zaključiti da nivo zagađenja vazduha u Kragujevcu nije u direktnoj vezi sa autobusima javnog gradskog prevoza, što je u u korelaciji sa očekivanjima na osnovu dostupne literature, po kojoj se u glavne izvore čestičnog zagađenja u urbanim sredinama ubrajaju industrijske emisije, sagorevanje uglja i biomase, spaljivanje otpada, prašina itd.
Analizirajući istorijske podatke nivoa izmerenog zagađenja po godišnjim dobima na odabranim lokacijama i učestalost gradskog prevoza grada Kragujevca, na prikazanim grafikonima uočljivo je nepodudaranje pikova čestičnog zagađenja (PM2.5 i PM 10) izmerenog na mernim stanicama sa pikovima u frekventnosti gradskog autobuskog saobraćaja.
U projektu smo zahvaljujući GIS-u razvili savremenu metodologiju obrade podataka na osnovu koje smo vršili analize svih prikupljenih prostornih i atributativnih setova podataka, konverziju tih podataka u formate neophodne za web i mobilni prikaz, dizajniranje, kao i izradu web interaktivnih mapa.
U sprezi informacionih tehnologija i otvorenih podataka mi vidimo razvoj pametnih gradova koji imaju za cilj da kroz korišćenje informacionih i drugih pametnih tehnologija olakšavaju život građana u lokalnoj zajednici.
Uz otvorene podatke, slična analiza se može sprovesti u svakom gradu Republike Srbije, sa idejom da se podstiče donošenje pametnih odluka u razvoju održivih gradova koji su pristupačni, sa dobrim sistemom javnog prevoza, biciklističkom i pešačkom infrastrukturom i sa velikim brojem zelenih površina.
Stav našeg udruženja je, da je gradovima i opština u R. Srbiji potreban moderan, pouzdan, ekološki, komforan, frekventan, razgranat i svima dostupan javni prevoz kojim ćemo moći da smanjimo korišćenje automobila i svih nepotrebnih troškova koje nam donosi njihovo posedovanje i održavanje.
Projekat se vezuje za ciljeve održivog razvoja Ujedinjenih nacija koji nosi naziv „Održivi gradovi i zajednice“.
Ova platforma je izrađena uz podršku Programa Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) u Srbiji, Kancelarije za informacione tehnologije i elektronsku upravu (Kancelarija za IT i eUpravu) i Vlade Ujedinjenog Kraljevstva.
Sadržaj platforme, kao i rezultati dobijeni istraživanjima i analizama, su odgovornost udruženja Sigurne staze i ne odražavaju nužno stavove UNDP-a, Kancelarije za IT i eUpravu, niti Vlade Ujedinjenog Kraljevstva.
Igor Velić, master inž. saobraćaja
